Numeraloj / Gramatiko

Bazaj numeraloj

Numeralo estas vortospeco, kiu difinas nombron, kvanton, vicon kaj oftecon. Numeralo respondas demandojn ile? który z kolei?.

La bazaj numeraloj determinas kvanton da io. Ili respondas al la demando ile? ilu?. Oni deklinacias ilin laŭ kazo kaj genro.

0	-	`zero`	10	-	`dziesięć`	20	-	`dwadzieścia`	30	-	`trzydzieści`
1	-	`jeden`	11	-	`jedenaście`	21	-	`dwadzieścia` `jeden`	40	-	`czterdzieści`
2	-	`dwa`	12	-	`dwanaście`	22	-	`dwadzieścia` `dwa`	50	-	`pięćdziesiąt`
3	-	`trzy`	13	-	`trzynaście`	23	-	`dwadzieścia` `trzy`	60	-	`sześćdziesiąt`
4	-	`cztery`	14	-	`czternaście`	24	-	`dwadzieścia` `cztery`	70	-	`siedemdziesiąt`
5	-	`pięć`	15	-	`piętnaście`	25	-	`dwadzieścia` `pięć`	80	-	`osiemdziesiąt`
6	-	`sześć`	16	-	`szesnaście`	26	-	`dwadzieścia` `sześć`	90	-	`dziewięćdziesiąt`
7	-	`siedem`	17	-	`siedemnaście`	27	-	`dwadzieścia` `siedem`	100	-	`sto`
8	-	`osiem`	18	-	`osiemnaście`	28	-	`dwadzieścia` `osiem`
9	-	`dziewięć`	19	-	`dziewiętnaście`	29	-	`dwadzieścia` `dziewięć`

101	-	`sto` `jeden`	111	-	`sto` `jedenaście`	121	-	`sto` `dwadzieścia` `jeden`	200	-	`dwieście`
102	-	`sto` `dwa`	112	-	`sto` `dwanaście`	122	-	`sto` `dwadzieścia` `dwa`	300	-	`trzysta`
103	-	`sto` `trzy`	113	-	`sto` `trzynaście`	123	-	`sto` `dwadzieścia` `trzy`	400	-	`czterysta`
104	-	`sto` `cztery`	114	-	`sto` `czternaście`	124	-	`sto` `dwadzieścia` `cztery`	500	-	`pięćset`
105	-	`sto` `pięć`	115	-	`sto` `piętnaście`	125	-	`sto` `dwadzieścia` `pięć`	600	-	`sześćset`
106	-	`sto` `sześć`	116	-	`sto` `szesnaście`	126	-	`sto` `dwadzieścia` `sześć`	700	-	`siedemset`
107	-	`sto` `siedem`	117	-	`sto` `siedemnaście`	127	-	`sto` `dwadzieścia` `siedem`	800	-	`osiemset`
108	-	`sto` `osiem`	118	-	`sto` `osiemnaście`	128	-	`sto` `dwadzieścia` `osiem`	900	-	`dziewięćset`
109	-	`sto` `dziewięć`	119	-	`sto` `dziewiętnaście`	129	-	`sto` `dwadzieścia` `dziewięć`
110	-	`sto` `dziesięć`	120	-	`sto` `dwadzieścia`	130	-	`sto` `trzydzieści`

1000 - tysiąc
1 000 000 - milion
1 000 000 000 - miliard
1 000 000 000 000 - bilion

La bazajn numeralojn tysiąc, milion, miliard oni ne deklinacias laŭ genro, sed laŭ kazo kaj persono same kiel la virgenraj substantivoj, ekzemple: tysiąc, tysiąca, tysiącowi, tysiąc, tysiącem, tysiącu, tysiąc.

En singularo la baza numeralo jeden havas formojn por la vira (jeden), ina (jedna) kaj neŭtra (jedno) genroj. La bazaj numeraloj ekde 1 ĝis 4 postulas, ke la substantivo post ili estu en nominativo (ekzemple 1 samochód, 2, 3, 4 samochody). La bazaj numeraloj ekde 5 postulas, ke la substantivo post ili estu en genitivo (ekzemple 5, 6, 7 samochodów).

Deklinacio de la numeralo `jeden`

Kazo	vira genro	ina genro	neŭtra genro
Nominativo	`jeden`	`jedna`	`jedno`
Genitivo	`jednego`	`jednej`	`jednego`
Dativo	`jednemu`	`jednej`	`jednemu`
Akuzativo	`jednego`	`jedną`	`jedno`
Instrumentalo	`jednym`	`jedną`	`jednym`
Lokativo	`jednym`	`jednej`	`jednym`
Vokativo	`jeden`	`jedna`	`jedno`

Deklinacio de la numeralo `dwa`, `trzy`, `cztery`

Numeral de vira persona genro

Kazo	`dwa`	`trzy`	`cztery`
Nominativo	`dwa`/`dwóch`	`trzej`/`trzech`	`czterej`/`czterech`
Genitivo	`dwóch`	`trzech`	`czterech`
Dativo	`dwom`/`dwóm`	`trzem`	`czterem`
Akuzativo	`dwóch`	`trzech`	`czterech`
Instrumentalo	`dwoma`	`trzema`	`czterema`
Lokativo	`dwóch`	`trzech`	`czterech`
Vokativo	`dwaj`	`trzej`	`czterej`

En virpersona genro la bazaj numeraloj dwa, trzy, cztery havas du formojn: ekzemple dwaj chłopcy kaj dwóch chłopców, trzej chłopcy, kaj trzech chłopców, czterej chłopcy kaj czterech chłopców.

Numeraloj de ina formo

Kazo	`dwa`	`trzy`	`cztery`
Nominativo	`dwie`	`trzy`	`cztery`
Genitivo	`dwóch`/`dwu`	`trzech`	`czterech`
Dativo	`dwom`/`dwu`	`trzem`	`czterem`
Akuzativo	`dwie`	`trzy`	`cztery`
Instrumentalo	`dwiema`/`dwoma`	`trzema`	`czterema`
Lokativo	`dwóch`/`dwu`	`trzech`	`czterech`
Vokativo	`dwie`	`trzy`	`cztery`

Virpersona kaj neŭtra formo

Kazo	`dwa`	`trzy`	`cztery`
Nominativo	`dwa`	`trzy`	`cztery`
Genitivo	`dwóch`	`trzech`	`czterech`
Dativo	`dwóm`/`dwu`	`trzem`	`czterem`
Akuzativo	`dwa`	`trzy`	`cztery`
Instrumentalo	`dwoma`	`trzema`	`czterema`
Lokativo	`dwóch`	`trzech`	`czterech`
Vokativo	`dwa`	`trzy`	`cztery`

Deklinacio de la numeralo `pięć` kaj de tiuj post ĝi

Kazo	Numeral de vira persona genro	Numeraloj de neŭtra genro kaj vira genro rilata al aĵoj kaj bestoj
Nominativo	`pięciu`	`pięć`
Genitivo	`pięciu`	`pięciu`
Dativo	`pięciu`	`pięciu`
Akuzativo	`pięciu`	`pięć`
Instrumentalo	`pięcioma`	`pięcioma`
Lokativo	`pięciu`	`pięciu`
Vokativo	`pięciu`	`pięć`

Ordaj numeraloj

La ordaj numeraloj difinas la vicon de personoj kaj aĵoj. Oni deklinacias ilin laŭ kazoj, genroj kaj nombro.

Ili respondas demandon który?, która?, które z kolei? (ekzemple drugi, piąty, ósma, dwunasta, trzydzieste, setne).

1	-	`pierwszy`, -`a`, -`e`	11	-	`jedenasty`, -`a`, -`e`	21	-	`dwudziesty`, -`a`, -`e` `pierwszy`, -`a`, -`e`
2	-	`drugi`, -`a`, -`e`	12	-	`dwunasty`, -`a`, -`e`	22	-	`dwudziesty`, -`a`, -`e` `drugi`, -`a`, -`e`
3	-	`trzeci`, -`a`, -`e`	13	-	`trzynasty`, -`a`, -`e`	23	-	`dwudziesty`, -`a`, -`e` `trzeci`, -`a`, -`e`
4	-	`czwarty`, -`a`, -`e`	14	-	`czternasty`, -`a`, -`e`	24	-	`dwudziesty`, -`a`, -`e` `czwarty`, -`a`, -`e`
5	-	`piąty`, -`a`, -`e`	15	-	`piętnasty`, -`a`, -`e`	25	-	`dwudziesty`, -`a`, -`e` `piąty`, -`a`, -`e`
6	-	`szósty`, -`a`, -`e`	16	-	`szesnasty`, -`a`, -`e`	26	-	`dwudziesty`, -`a`, -`e` `szósty`, -`a`, -`e`
7	-	`siódmy`, -`a`, -`e`	17	-	`siedemnasty`, -`a`, -`e`	27	-	`dwudziesty`, -`a`, -`e` `siódmy`, -`a`, -`e`
8	-	`ósmy`, -`a`, -`e`	18	-	`osiemnasty`, -`a`, -`e`	28	-	`dwudziesty`, -`a`, -`e` `ósmy`, -`a`, -`e`
9	-	`dziewiąty`, -`a`, -`e`	19	-	`dziewiętnasty`, -`a`, -`e`	29	-	`dwudziesty`, -`a`, -`e` `dziewiąty`, -`a`, -`e`
10	-	`dziesiąty`, -`a`, -`e`	20	-	`dwudziesty`, -`a`, -`e`

30	-	`trzydziesty`, -`a`, -`e`	101	-	`sto` `pierwszy`, -`a`, -`e`	211	-	`dwieście` `jedenasty`, -`a`, -`e`
40	-	`czterdziesty`, -`a`, -`e`	102	-	`sto` `drugi`, -`a`, -`e`	212	-	`dwieście` `dwunasty`, -`a`, -`e`
50	-	`pięćdziesiąty`, -`a`, -`e`	103	-	`sto` `trzeci`, -`a`, -`e`	213	-	`dwieście` `trzynasty`, -`a`, -`e`
60	-	`sześćdziesiąty`, -`a`, -`e`	104	-	`sto` `czwarty`, -`a`, -`e`	214	-	`dwieście` `czternasty`, -`a`, -`e`
70	-	`siedemdziesiąty`, -`a`, -`e`	105	-	`sto` `piąty`, -`a`, -`e`	215	-	`dwieście` `piętnasty`, -`a` , -`e`
80	-	`osiemdziesiąty`, -`a`, -`e`	106	-	`sto` `szósty`, -`a`, -`e`	216	-	`dwieście` `szesnasty`, -`a`, -`e`
90	-	`dziewięćdziesiąty`, -`a`, -`e`	107	-	`sto` `siódmy`, -`a`, -`e`	217	-	`dwieście` `siedemnasty`, -`a`, -`e`
100	-	`setny`, -`a`, -`e`	108	-	`sto` `ósmy`, -`a`, -`e`	218	-	`dwieście` `osiemnasty`, -`a`, -`e`
			109	-	`sto` `dziewiąty`, -`a`, -`e`	219	-	`dwieście` `dziewiętnasty`, -`a`, -`e`
			110	-	`sto` `dziesiąty`, -`a`, -`e`	220	-	`dwieście` `dwudziesty`, -`a`, -`e`

321	-	`trzysta` `dwudziesty`, -`a`, -`e` `pierwszy`, -`a`, -`e`	1000	-	`tysięczny`, -`a`, -`e`
322	-	`trzysta` `dwudziesty`, -`a`, -`e` `drugi`, -`a`, -`e`	1001	-	`tysiąc` `pierwszy`, -`a`, -`e`
323	-	`trzysta` `dwudziesty`, -`a`, -`e` `trzeci`, -`a`, -`e`	2000	-	`dwutysięczny`, -`a`, -`e`
324	-	`trzysta` `dwudziesty`, -`a`, -`e` `czwarty`, -`a`, -`e`	2018	-	`dwa` `tysiące` `osiemnasty`, -`a`, -`e`
325	-	`trzysta` `dwudziesty`, -`a`, -`e` `piąty`, -`a`, -`e`	3000	-	`trzytysięczny`, -`a`, -`e`
326	-	`trzysta` `dwudziesty`, -`a`, -`e` `szósty`, -`a`, -`e`	3434	-	`trzy` `tysiące` `czterysta` `trzydziesty`, -`a`, -`e` `czwarty`, -`a`, -`e`
327	-	`trzysta` `dwudziesty`, -`a`, -`e` `siódmy`, -`a`, -`e`
328	-	`trzysta` `dwudziesty`, -`a`, -`e` `ósmy`, -`a`, -`e`
329	-	`trzysta` `dwudziesty`, -`a`, -`e` `dziewiąty`, -`a`, -`e`
330	-	`trzysta` `trzydziesty`, -`a`, -`e`

Deklinacio de orda numeralo

Ordajn numeralojn oni deklinacias laŭ kazoj, genroj kaj nombro.

La ordaj numeraloj havas en singularo formojn de vira, virina kaj neŭtra genroj, en pluralo ili havas formojn de vira persona kaj (ne)vira persona genroj.

Singularo

Kazo	vira genro (`który`?)			neŭtra genro (`które`?)	ina genro (`która`?)
Kazo	personoj	bestoj	aferoj
Nominativo = vokativo	`szesnasty`	`szesnasty`	`szesnasty`	`szesnaste`	`szesnasta`
Genitivo	`szesnastego`	`szesnastego`	`szesnastego`	`szesnastego`	`szesnastej`
Dativo	`szesnastemu`	`szesnastemu`	`szesnastemu`	`szesnastemu`	`szesnastej`
Akuzativo	`szesnastego`	`szesnastego`	`szesnasty`	`szesnaste`	`szesnastą`
Instrumentalo	`szesnastym`	`szesnastym`	`szesnastym`	`szesnastym`	`szesnastą`
Lokativo	`szesnastym`	`szesnastym`	`szesnastym`	`szesnastym`	`szesnastej`

Pluralo

Kazo	vira persona genro (`którzy`?)	ne-vira persona genro (`które`?)
Nominativo = vokativo	`szesnaści`	`szesnaste`	`szesnaste`	`szesnaste`	`szesnaste`
Genitivo	`szesnastych`	`szesnastych`	`szesnastych`	`szesnastych`	`szesnastych`
Dativo	`szesnastym`	`szesnastym`	`szesnastym`	`szesnastym`	`szesnastym`
Akuzativo	`szesnastych`	`szesnaste`	`szesnaste`	`szesnaste`	`szesnaste`
Instrumentalo	`szesnastymi`	`szesnastymi`	`szesnastymi`	`szesnastymi`	`szesnastymi`
Lokativo	`szesnastych`	`szesnastych`	`szesnastych`	`szesnastych`	`szesnastych`

Orda numeralo en lokativo - determino de tempo

Uzante la ordan numeralon en la lokativo ni respondas la demandon o której godzinie? aŭ po której?, ekz. O której jesz obiad? Obiad jem o czternastej. Po której wracasz z pracy? Z pracy wracam po szesnastej.

Al al demando o której godzinie? (+ verbo) oni respondas:

Orda numeralo (`która` `godzina`?)		Lokativo de orda numeralo (`o` `której` `godzinie`?)	Orda numeralo (`która` `godzina`?)		Lokativo de orda numeralo (`o` `której` `godzinie`?)
1:00	`pierwsza`	`pierwszej`	13:00	`trzynasta`	`trzynastej`
2:00	`druga`	`drugiej`	14:00	`czternasta`	`czternastej`
3:00	`trzecia`	`trzeciej`	15:00	`piętnasta`	`piętnastej`
4:00	`czwarta`	`czwartej`	16:00	`szesnasta`	`szesnastej`
5:00	`piąta`	`piątej`	17:00	`siedemnasta`	`siedemnastej`
6:00	`szósta`	`szóstej`	18:00	`osiemnasta`	`osiemnastej`
7:00	`siódma`	`siódmej`	19:00	`dziewiętnasta`	`dziewiętnastej`
8:00	`ósma`	`ósmej`	20:00	`dwudziesta`	`dwudziestej`
9:00	`dziewiąta`	`dziewiątej`	21:00	`dwudziesta` `pierwsza`	`dwudziestej` `pierwszej`
10:00	`dziesiąta`	`dziesiątej`	22:00	`dwudziesta` `druga`	`dwudziestej` `drugiej`
11:00	`jedenasta`	`jedenastej`	23:00	`dwudziesta` `trzecia`	`dwudziestej` `trzeciej`
12:00	`dwunasta`	`dwunastej`	24:00	`dwudziesta` `czwarta`	`dwudziestej` `czwartej`

Orda numeralo en instrumentalo por diri kioma horo estas

Helpe de orda numeralo en instrumentalo oni respondas al la demando między którą a którą godziną? aŭ przed którą godziną?, ekzemple W domu jestem między siódmą i dziesiątą. Z pracy wracam przed siedemnastą.

Orda numeralo (`która` `godzina`?)		Orda numeralo en instrumentalo (`między` `którą`?)	Orda numeralo (`która` `godzina`?)		Orda numeralo en instrumentalo (`między` `którą`?)
1:00	`pierwsza`	`pierwszą`	13:00	`trzynasta`	`trzynastą`
2:00	`druga`	`drugą`	14:00	`czternasta`	`czternastą`
3:00	`trzecia`	`trzecią`	15:00	`piętnasta`	`piętnastą`
4:00	`czwarta`	`czwartą`	16:00	`szesnasta`	`szesnastą`
5:00	`piąta`	`piątą`	17:00	`siedemnasta`	`siedemnastą`
6:00	`szósta`	`szóstą`	18:00	`osiemnasta`	`osiemnastą`
7:00	`siódma`	`siódmą`	19:00	`dziewiętnasta`	`dziewiętnastą`
8:00	`ósma`	`ósmą`	20:00	`dwudziesta`	`dwudziestą`
9:00	`dziewiąta`	`dziewiątą`	21:00	`dwudziesta` `pierwsza`	`dwudziestą` `pierwszą`
10:00	`dziesiąta`	`dziesiątą`	22:00	`dwudziesta` `druga`	`dwudziestą` `drugą`
11:00	`jedenasta`	`jedenastą`	23:00	`dwudziesta` `trzecia`	`dwudziestą` `trzecią`
12:00	`dwunasta`	`dwunastą`	24:00	`dwudziesta` `czwarta`	`dwudziestą` `czwartą`

Orda numeralo en genitivo por diri kioma horo estas

Helpe de orda numeralo en genitivo oni respondas al la demando do której godziny?, od której godziny?, około której godziny? aŭ od której godziny do której?, ekzemple: Do której wrócisz do domu? Do domu wrócę do trzeciej. Od której czynny jest warsztat? Warsztat jest czynny od dziewiątej. Od której do której jesteś w pracy? W pracy jestem od ósmej do szesnastej. Około której wychodzisz? Wychodzę około szesnastej.