Perfective and imperfective verbs

An infinitive verb is the basic form of a verb. In the Polish language, an infinitive verb ends with –ć or –c, e.g. jechać, lubić, móc, pomóc.

In the Polish language, verbs are divided into perfective and imperfective ones. Imperfective verbs answer the question co robić? and indicate an activity, which is a process taking place over time, e.g. czytać, organizować, sprzątać. Perfective verbs answer the question co zrobić? and refer to an event or a result of an activity, e.g. przeczytać, zorganizować, sprzątnąć.

Most verbs form aspect pairs, where one verb is imperfective, and the other one - perfective.

Imperfective and perfective verbs in aspect pairs may differ in some ways.

• Most commonly, perfective verbs are formed by adding prefixes wy-, z/s-, po-, za-, u-, na-, prze- to imperfective verbs, e.g. –pić – wypić, jeść – zjeść, jechać – pojechać.
• Some imperfective and perfective verbs take on different prefixes. Imperfective verbs usually have endings -ać, -ować, -awa, while perfective verbs have -ić/yć, -ać, -nąć, e.g. wkupować – kupić, sprzątać – sprzątnąć. Alternations in the stem are often noted in such cases, e.g. –otwierać – otworzyć, dawać – dać, spotykać się – spotkać się, wracać – wrócić.
• Sometimes, imperfective and perfective verbs have different stems, e.g. brać – wziąć, oglądać – obejrzeć, mówić – powiedzieć, widzieć – zobaczyć.

Some verbs do not have perfective verb forms, e.g. móc, musieć, wiedzieć, pracować, studiować, siedzieć, stać.

Imperfective verbs conjugate in all three tenses: present, past and future, while perfective verbs conjugate only in past and future tenses.

Creating verbs with prefixes

Prefix may serve to change the meaning of verb. The meaning of verb depends on the choice of prefix. E.g.:

wyjechać - Rok temu wyjechaliśmy do Polski.

Prefix wy- means a change of direction or performing an action serving a specific purpose.

pojechać - Na urlop pojedziemy do parku narodowego.

Prefix po- means later time of performing a specific action than the time that was first assumed.

przyjechać - Marta przyjedzie samochodem.

Prefix przy- means executing a specific intent.

Personal forms of verb

In the Polish language, verbs conjugate for person and number, and correspond to relevant personal pronouns.

1st and 2nd person pronouns are often omitted in a sentence because endings of these verb forms clearly point to relevant persons, e.g. idziesz (you), czytaliśmy (we).

3rd person pronouns are used in different genders and require that the verb uses relevant gender form: in singular number - on mówił (masculine), ona mówiła (feminine), ono mówiło (neuter), and in plural number - oni mówili (masculine personal), one mówiły (non-masculine personal).

The pronoun oni is used instead of nouns naming men or persons of different genders, e.g. Oni (chłopcy) biegali po podwórku. Oni (pasażerowie) wysiadają z pociągu., The pronoun one is used for nouns naming persons of feminine gender, children, animals, objects and phenomena, e.g. One (kobiety) wsiadają do samolotu. One (książki) leżały na stole.

Polite pronouns pan / pani are combined with verbs in 3rd person singular, and państwo - in 3rd person plural, e.g. Czy pani wybrała kolor? Państwo mogą kupić ten komputer.

Inflection of verbs for persons is called conjugation.

Present tense - conjugation -ę, -esz

In the Polish language, verbs appear in three tenses: present, past, and future.

Present tense expresses an activity taking place at the time of talking about it or an activity performed frequently, or an activity, the character of which is timeless, e.g. Magda czyta ogłoszenia. Filip często chodzi do kina. Kraków leży na południu Polski..

In the present tense, verbs conjugate in three models (conjugations), which are defined on the basis of 1st and 2nd person singular endings.

In the conjugation –ę, -esz there are conjugated those verbs, which have different endings, e.g. pisać, nieść, pić, myć, pracować, dawać.

• Verbs of the conjugation –ę, -esz in the present tense often have a stem different than an infinitive, e.g. pracować – pracuje, dawać – daje, brać – bierze.
• In single-syllable verbs, e.g. myć (się), żyć, pić, in all personal forms, between a stem and an ending appears a sound j, e.g. myć – myje, pić – pije.
• In verbs ending with –ować, e.g. pracować, studiować, kupować, fotografować, malować, budować, the suffix –owa- alternates to –uj-, e.g. studiuję, pracujesz, kupuje, fotografujemy, malujecie, budują.
• In verbs ending with –wać, e.g. dawać, wstawać, poznawać, szanować, the suffix –wa- alternates to –j-, e.g. daję, wstajesz, poznaje, szanujemy.
• Some verbs in the present tense have two different stems: one stem {ending with a hard consonant) in 1st person singular (niosę) and in 3rd person plural (niosą) and another stem (ending with a soft consonant) in other forms (niesiesz, niesie, niesiemy, niesiecie).

Present tense - conjugation -ę, -isz/ysz

In the conjugation -ę, -isz/ysz there are conjugated those verbs, which end with –ić, -yć, -eć, e.g. mówić, lubić, uczyć się, tańczyć, myśleć, widzieć, słyszeć.

Present tense - conjugation -m, -sz

In the conjugation -m, -sz there are conjugated those verbs, which end with -ać or -eć, e.g. czytać, mieszkać, nazywać się, przepraszać, rozmawiać, umieć, rozumieć.

In verbs of this conjugation, in 3rd person plural, before the ending -ą appears a consonant -j-, which separates two consonants, e.g. czytać – czytają, umieć – umieją.

Present tense - irregular verbs

A lot of verbs have different forms in infinitive and in the present tense, e.g. być – jest, iść – idzie, wiedzieć – wie. In many verbs, in the present tense appears alternation of consonants d : dz, r : rz, g : ż, dż : dź, e.g. idę – idziesz, mogę – możesz, biorę – bierzesz, jeżdże – jedździsz. Alternations of some verbs should be memorized.

Past tense

Past tense expresses an activity or state, which took place in the past, e.g. Beata była chora. Magda i córka robiły zakupy. Marcin i Filip spotkali się u Beaty..

All verbs (imperfective and perfective) have past tense forms, e.g. Wczoraj czytałem książkę. Wczoraj przeczytałem książkę..

Verbs in the past tense conjugate for gender. In singular number, there are three genders: masculine, feminine and neuter (in neuter, in fact, only 3rd person is used), e.g. chłopiec biegał, dziewczynka śpiewała, dziecko bawiło się. In plural, there are two genders: masculine personal and non-masculine personal. Masculine personal forms are used to express an activity performed by a male or persons of different genders, e.g. panowie odpoczywali, nauczyciele pracowali, dziewczynki i chłopcy biegali. In other cases, that is when an activity or state is performed by females, children, animals, plants, objects, we use non-personal plural form, e.g. kobiety rozmawiały, dzieci bawiły się, psy leżały, kwiaty rosły, samochody jechały.

Past tense forms are formed using the infinitive stem (after separating the ending -ć or -c and by adding suffix ł and gender ending:

verb stem + past tense suffix ł + ending indicating gender and person

Singular number

Plural number

In plural number, masculine personal gender has forms using consonant l: -liśmy, -liście, -li, non-masculine personal gender - using consonant ł: -łyśmy, -łyście, -ły.

czytać, kupować

Singular number

Plural number

In verbs ending with -eć, e.g. mieć, woleć, widzieć, lecieć, rozumieć, e alternates to a in all verb forms with the exception of the masculine personal gender.

mieć, rozumieć

Singular number

Plural number

In verbs ending with -ść, e.g. nieść, przynieść, wieźć, e alternates to o in all verb forms with the exception of the masculine personal gender. In 3rd person masculine gender, o alternates to ó.

przynieść, wieźć

Singular number

Plural number

Irregular past tense verb forms appear in verb iść and verbs derived from it, using prefixes od-, z-, po-, przy-, prze-, w-, wy-, e.g. wejść, wyjść, przyjść, pójść, odejść.

iść, przyjść

Singular number

Plural number

Past tense verb endings are movable, i.e. they can be separated from the stem and joined to another word preceding the verb. You can say:

Kiedy przyjechaliśmy do domu, było już późno. or Kiedyśmy przyjechali do domu, było już późno.

Czy o tym pomyślałeś? or Czyś o tym pomyślał?

Compound future tense

Future tense means that an activity is going to take place in the future. In the Polish language, imperfective and perfective verbs take on different forms in the future tense. Imperfective verbs use compound future tense, e.g. Jutro Beata będzie pracować nad nowym projektem. W niedzielę będę miała gości.. Perfective verbs use simple future tense, e.g. Wieczorem pójdziemy na koncert. Za tydzień Magda i córka pojadą nad morze..

There are two ways of forming compound future tense for imperfective verbs.

• auxiliary verb być in the relevant personal form of future tense + infinitive

  Person	Auxiliary verb być	czytać	pracować
  ja	będę	będę czytać	będę pracować
  ty	będziesz	będziesz czytać	będziesz pracować
  on/ona/ono pan/pani	będzie	będzie czytać	będzie pracować
  my	będziemy	będziemy czytać	będziemy pracować
  wy	będziecie	będziecie czytać	będziecie pracować
  oni/one państwo	będą	będą czytać	będą pracować

• auxiliary verb być in the relevant personal form of future tense + 3rd person singular form of past tense in masculine and feminine genders (in 3rd person - also in neuter), and in plural form - in masculine personal and non-masculine personal genders

  Singular number

  Person	Auxiliary verb być	masculine gender	feminine gender	neuter gender
  ja	będę	będę czytał	będę czytała	-
  ty	będziesz	będziesz czytał	będziesz czytała	-
  on/ona/ono pan/pani	będzie	będzie czytał	będzie czytała	będzie czytało

  Plural number

  Person	Auxiliary verb być	masculine personal gender	non-masculine personal gender
  my	będziemy	będziemy czytali	będziemy czytały
  wy	będziecie	będziecie czytali	będziecie czytały
  oni/one państwo	będą	będą czytali	będą czytały

Modal verbs móc, chcieć, musieć in future tense conjugate only using the following model: verb być in future tense + 3rd person singular or plural of past tense, e.g. Jutro będę musiał długo pracować. Czy będziecie chcieli tam pojechać? Ona będzie mogła to zrobić.

Simple future tense

Simple future tense is formed using perfective verbs. Such forms have present tense endings (see present tense), whereas the meaning is that of future tense, e.g. Jutro spotkamy się na kawę. Za tydzień Filip pojedzie na wycieczkę rowerową.

Imperative

Imperative verb forms are used in an informal setting to express instructions, requests and orders. As such utterances are addressed directly to the recipient, imperative mood has three forms only: 2nd person singular (you), 1st and 2nd person plural (we, you).

The basic form of imperative mood is 2nd person singular, to which form in 2nd person plural there are added endings -my and -cie, e.g. pisz - piszmy - piszcie, przypomnij - przypomnijmy - przypomnijcie, czytaj - czytajmy - czytajcie.

In verbs of conjugation –ę, -esz and conjugation –ę, -isz/ysz, the 2nd person singular form is created from the 2nd person singular present tense form, by cutting off personal endings -esz, -isz/ysz.

• If, after cutting off an ending, the stem finishes with one consonant, the 2nd person singular verb in imperative mood takes on no ending, e.g. pisz(esz) → pisz, pracuj(esz) → pracuj, niesi(esz) → nieś, mów(isz) → mów, ucz(ysz) się → ucz się, idzi(esz) → idź.
• If, after cutting off an ending, the stem finishes with two consonants,the 2nd person singular verb in imperative mood most often takes the ending -ij, e.g. przypomn(isz) → przypomnij, sprzątni(esz) → sprzątnij.

In –m, -sz conjugation verbs, the 2nd person singular verb is created from the 3rd person plural verb form, by cutting off the ending –ą, e.g. czytaj(ą) → czytaj, słuchaj(ą) → słuchaj, jedz(ą) → jedz, wiedz(ą) → wiedz.

Some verbs have an irregular 2nd person verb form in imperative mood, which should be memorized, e.g. być - bądź, mieć - miej, wziąć - weź.

In a formal (official) setting, when addressing someone using pronouns pan/pani, instructions, requests and orders are formulated in a different way.

• We use the particle niech and 3rd person singular or plural present verb form, e.g. Niech pan czyta dalej. Teraz niech pani mówi. Niech państwo posłuchają tej piosenki..
• We use form proszę and an infinitive, e.g. Proszę czytać dalej. Teraz proszę mówić. Proszę posłuchać tej piosenki..

Conditional mood

Conditional mood forms refer to those activities which may take place only on some condition, or to making a request.

In conditional mood, verbs in singular number are in masculine and feminine genders (and in the 3rd person - also neuter), and in plural number - in masculine personal and non-masculine personal genders.

Singular number

Plural number

Conditional mood forms are created by adding a particle -by to the 3rd person form of past tense, and in 1st and 2nd persons, also personal endings: -m, -ś, -śmy, -ście , e.g. mógłbym, mógłbyś, moglibyśmy, moglibyście.

Conditional mood endings are movable. They can be used before a verb, and often join a conjunction, e.g. Byłoby dobrze, gdybym wróciła jeszcze dziś. Czybyś mógł otworzyć okno?.

Passive voice

Verbs which allow to use subject and object in the accusative form may be put in active or passive voice. In everyday spoken language, active voice forms are used most commonly and they express the natural order of content: the performer of the action is the subject and it is followed by the object, e.g. Jan Matejko namalował ten obraz, Paweł czyta książkę. In the passive voice, this order is reversed: the object of the action acts as the subject, and the performer of the action - as an object, or it is omitted in the sentence altogether, e.g. Ten obraz został namalowany przez Jana Matejkę. Książka jest czytana przez Pawła. Zamek został zbudowany w XVI wieku. Passive forms are more commonly used in written language.

Passive voice consists of two words:

• personal form of the auxiliary verb być or zostać

and

• passive participle form of the basic verb ending in -ny, -ony, -ty

Passive form of imperfective verbs uses auxiliary verb być. This verb is used to form past, present and future tenses, e.g.: Książka była czytana przez Pawła. Blog jest pisany przez znanego podróżnika. Konkurs będzie organizowany przez uczniów.

Passive forms of perfective verbs are usually formed with the use of auxiliary verb zostać. This verb can be used to form past and future forms only, e.g.: Obraz został namalowany przez Jana Matejkę. Ratusz zostanie zrekonstruowany przez niemiecką firmę.

Auxiliary verbs być and zostać conjugate in the same way as all other verbs, i.e. for: persons, number, gender, tense, and voices. Past participles take on relevant gender forms - in singular number of masculine and feminine genders (in 3rd person - also neutral gender), and in plural number - masculine personal and non-masculine personal genders, e.g.

Passive forms of verb zaprosić in the past tense

Singular number

Plural number

Non-personal forms

Czasownik ma formy nieosobowe, które pozwalają ukryć lub pominąć w zdaniu wykonawcę czynności. Formy nieosobowe różnych czasów mają inną postać. Zależy to od czasu i aspektu czasownika.

Formy nieosobowe czasu przeszłego tworzy się w ten sam sposób od czasowników dokonanych i niedokonanych. Do tematu czasownika dodaje się zakończenie -no, -ono, -to, np.:

Ratusz zbudowano w XVI w.

W szkole zorganizowano zawody sportowe.

Sklep już zamknięto.

Formy nieosobowe czasu teraźniejszego tworzy się tylko od czasowników niedokonanych. Do formy 3. osoby liczby pojedynczej dodaje się zaimek zwrotny się, np.:

W mieście buduje się nowy stadion.

Coraz mniej się czyta, coraz częściej słucha się audiobooków.

Formy nieosobowe czasu przyszłego zależą od aspektu czasownika. W czasownikach dokonanych do 3. osoby liczby pojedynczej dodaje się zaimek zwrotny się, np.:

W przyszłości zbuduje się również nowy basen.

Czasowniki niedokonane mają formy złożone z 3. osoby czasownika posiłkowego być w czasie przyszłym, zaimka zwrotnego się oraz bezokolicznika, np.:

W przyszłym roku będzie się budować nową dzielnicę mieszkalną.

Participles

Imiesłów to nieosobowa forma czasownika posiadająca cechy przymiotnika lub przysłówka. Imiesłowy dzielimy przymiotnikowe oraz przysłówkowe. Imiesłowy przymiotnikowe określają cechy związane z czynnościami. Imiesłowy przymiotnikowe dzielimy na czynne i bierne i odmieniamy podobnie jak przymiotniki przez przypadki, liczby i rodzaje (z reguły odpowiadają na pytania jaki? jaka? jakie?). Imiesłowy przysłówkowe są nieodmienne i wskazują na dwie czynności wykonywane w jednym momencie (imiesłowy współczesne) lub jedną czynność wykonywaną po drugiej (imiesłowy uprzednie). Imiesłowy przysłówkowe pojawiają się częściej w tekstach pisanych. Imiesłowy przysłówkowe uprzednie w codziennej polszczyźnie spotykamy raczej rzadko.

Imiesłów przymiotnikowy czynny

Tworzy związek zgody z rzeczownikiem, do którego się odnosi, tzn. tak samo jak przymiotnik zgadza się z określanym rzeczownikiem pod względem przypadka, liczby i rodzaju. Imiesłowy te tworzymy tylko od czasowników niedokonanych. E.g.:

pisać → piszący

czytać → czytający

E.g.:

Patrzył na kolegę, który pisał e-mail. → Patrzył na kolegę piszącego e-mail.

Zobaczyłam koleżankę, która czytała czasopismo. → Zobaczyłam koleżankę czytającą czasopismo.

Przykład tworzenia imiesłowu przymiotnikowego czynnego w mianowniku liczby pojedynczej:

Conjugation

pisać → oni/one piszą → pisząc → piszący → pisząca → piszące

Conjugation

mówić → oni/one mówią → mówiąc → mówiący → mówiąca → mówiące

Conjugation

czytać → oni/one czytają → czytając → czytający → czytająca → czytające

jeść → oni/one jedzą → jedząc → jedzący → jedząca → jedzące

Imiesłów przymiotnikowy bierny

Tworzy związek zgody z rzeczownikiem, do którego się odnosi, tzn. tak samo jak przymiotnik zgadza się z określanym rzeczownikiem pod względem przypadka, liczby i rodzaju. Imiesłowy te tworzymy przede wszystkim od czasowników przechodnich (mających czynną i bierną stronę). E.g.:

pisać → pisany/napisany

czytać → czytany/przeczytany

E.g.:

Piotr czyta wiadomość, którą napisała jego koleżanka. → Piotr czyta wiadomość napisaną przez jego koleżankę.

Imiesłów przysłówkowy współczesny

Oznacza czynność, która odbywa się równocześnie z inną czynnością, o której mowa w zdaniu, i która jest wyrażona formą osobową czasownika. Imiesłowy te tworzymy od formy 3. osoby liczby mnogiej czasowników niedokonanych czasu teraźniejszego za pomocą cząstki -c. E.g.:

idą + c = idąc

piszą + c = pisząc

czytają + c = czytając

śpiewają + c = śpiewając

E.g.:

Szedł ulicą. Spotkał koleżankę. → Idąc ulicą, spotkał koleżankę.

Conjugation

pisać → oni/one piszą → pisząc

Conjugation

mówić → oni/one mówią → mówiąc

Conjugation

czytać → oni/one czytają → czytając

jeść → oni/one jedzą → jedząc

Imiesłów przysłówkowy uprzedni

Oznacza czynność, która odbyła się wcześniej niż inna czynność, o której mowa w zdaniu, i która jest wyrażona formą osobową czasownika. Imiesłowy te tworzymy od formy 3. osoby liczby pojedynczej rodzaju męskiego czasowników dokonanych w czasie przeszłym za pomocą cząstek -wszy, -łszy. E.g.:

napisać → napisawszy

przeczytać → przeczytawszy

zjeść → zjadłszy

E.g.:

Napisawszy list, poszedłem na pocztę.

Przeczytawszy książkę, zabrała się do pisania artykułu.

Zjadłszy obiad, wróciliśmy do pracy.