więcej

Przysłówki

Przysłówki informują o miejscu, czasie, celu lub sposobie działania. Odnoszą się do czasownika i za ich pomocą opisujemy, kiedy, jak, gdzie i dlaczego coś się stało. Przysłówki są nieodmienne.Przysłówki odpowiadają na pytania: jak? kiedy? gdzie? Przysłówki dzielimy na podstawowe i pochodne. Do przysłówków podstawowych zalicza się np. gdzie, kiedy, skąd. Przysłówki pochodne tworzy się najczęściej od innych części mowy, często od przymiotników.

Tworzenie przysłówków od przymiotników

Przysłówki utworzone od przymiotników zakończonych na i/-y przyjmują końcówkę -o: szybkiszybko, jasnyjasno, trudnytrudno, tanitanio, małymało, deszczowydeszczowo. Przysłówki utworzone od przymiotników zakończonych na ry lub -ny przyjmują końcówkę -e: mądrymądrze, dobrydobrze, smacznysmacznie, pięknypięknie, słonecznysłonecznie.

Stopniowanie przysłówków

Przysłówki podlegają często stopniowaniu. Wyróżnia się trzy stopnie intensywności cechy: równy, wyższy, najwyższy.

Regularne stopniowanie przysłówków

Stopień równyStopień wyższyStopień najwyższy
trudnotrudniejnajtrudniej
wysokowyżejnajwyżej
jasnojaśniejnajjaśniej
przytulnieprzytulniejnajprzytulniej

Uwaga! Alternacje w tematach przysłówków:

  • ł → l: ciepłocieplej
  • sn → śni: jasnojaśniej
  • g → ż: drogodrożej
  • t → c: krótkokrócej
  • s → ż: wysokowyżej

Podczas stopniowania pomijamy przyrostek -k-, -ok-: dalekodalej, wysokowyżej.

Nieregularne stopniowanie przysłówków

Stopień równyStopień wyższyStopień najwyższy
dobrzelepiejnajlepiej
źlegorzejnajgorzej
dużowięcejnajwięcej
małomniejnajmniej

Analityczne stopniowanie przysłówków

Analityczne stopniowanie przysłówków dotyczy przysłówków mających w podstawowej formie cztery sylaby i więcej. Stopień wyższy tworzymy za pomocą wyrazu bardziej, który dodajemy do przysłówka w stopniu równym. Stopień najwyższy tworzymy za pomocą wyrazu najbardziej dodanego do stopnia wyższego.

Stopień wyższy

bardziej + stopień równy = stopień wyższy

Stopień równyStopień wyższy
interesującobardziej interesująco
estetyczniebardziej estetycznie
kompetentniebardziej kompetentnie
sympatyczniebardziej sympatycznie
eleganckobardziej elegancko

Stopień najwyższy

najbardziej + stopień równy = stopień najwyższy

Stopień równyStopień najwyższy
interesująconajbardziej interesująco
estetycznienajbardziej estetycznie
kompetentnienajbardziej kompetentnie
sympatycznienajbardziej sympatycznie
eleganckonajbardziej elegancko

Stopień wyższy w porównaniach

W konstrukcjach porównawczych używamy stopnia wyższego przysłówka. Do porównania służą wyrazy: niż, od, coraz.

  • Latem jest cieplej niż zimą.
  • Magda mówi po polsku lepiej od Nazara.
  • Mam coraz więcej pracy.
wróć do początku