La conținut

Genul gramatical al substantivelor

Substantivele formează o parte a vorbirii declinabilă care denumește, de obicei, lucruri, obiecte, locuri și oameni. Substantivele se declină în funcție de numărul și cazul lor și apar la diferite genuri.

În polonă există trei genuri la singular: masculin (ten), feminin (ta) și neutru (to). La plural, pe de altă parte, se diferențiază/disting două genuri: forma masculină a personalului (ci) și forma non-masculină (te)

Majoritatea substantivelor au la nominativ singular următoarele terminații:

  • La masculin substantivele se termină cu o consoană (de ex. syn, pies, brat).
  • La feminin substantivele se termină în -a (de ex. mama, ulica, córka).
  • La neutru substantivele se termină în -o (de ex. kino, auto, nazwisko} sau -e (mieszkanie, spotkanie).

Numărul substantivelor

Substantivele pot apărea la singular sau la plural.

Singularul se folosește atunci când este vorba de un lucru (de exemplu, siostra, dom, pies, dziecko).

Pluralul se folosește atunci când este vorba despre mai multe lucruri (de exemplu, siostry, domy, psy, dzieci).

Unele substantive apar numai la plural în (de ex. drzwi, okulary).

Declinarea substantivelor

Există șapte cazuri în polonă. Ele se numesc: nominativ, genitiv, dativ, acuzativ, instrumental, locativ și vocativ. Cazul poate fi stabilit pe baza întrebărilor.

Singular
Genmasculin însuflețit (ten)masculin neînsuflețit (ten)feminin (ta)neutru (to)
Nominativ
kto? co?
syn, piessport, pomidormama, ulicanazwisko, mieszkanie
Cazul genitiv
kogo? czego?
syna, psasportu, pomidoramamy, ulicynazwiska, mieszkania
Dativ
komu? czemu?
synowi, psusportowi, pomidorowimamie, ulicynazwisku, mieszkaniu
Acuzativ
kogo? co?
syna, psasport, pomidormamę, ulicęnazwisko, mieszkanie
Instrumental
z kim? z czym?
synem, psemsportem, pomidoremmamą, ulicąnazwiskiem, mieszkaniem
Locativ
o kim? o czym?
synu, psiesporcie, pomidorzemamie, ulicynazwisku, mieszkaniu
Vocativ
synu, psiesporcie, pomidorzemamo, uliconazwisko, mieszkanie
Plural
Genforma personală masculină (ci)forma neutră (te)
Nominativ
kto? co?
synowiepsy, sporty, pomidory, mamy, ulice, nazwiska, mieszkania
Cazul genitiv
kogo? czego?
synówpsów, sportów, pomidorów, mam, ulic, nazwisk, mieszkań
Dativ
komu? czemu?
synompsom, sportom, pomidorom, mamom, ulicom, nazwiskom, mieszkaniom
Acuzativ
kogo? co?
synówpsy, sporty, pomidory, mamy, ulice, nazwiska, mieszkania
Instrumental
z kim? z czym?
synamipsami, sportami, pomidorami, mamami, ulicami, nazwiskami, mieszkaniami
Locativ
o kim? o czym?
synachpsach, sportach, pomidorach, mamach, ulicach, nazwiskach, mieszkaniach
Vocativ
synowiepsy, sporty, pomidory, mamy, ulice, nazwiska, mieszkania

Nominativ

Nominativul este forma de bază a substantivului. Propozițiile la nominativ nu conțin prepoziții. Nominativul răspunde la întrebarea: kto? co?

Majoritatea substantivelor au următoarele terminații la nominativ singular:

  • La masculin substantivele se termină cu o consoană (de ex. syn, pies, brat).
  • La feminin substantivele se termină în -a (de ex. mama, ulica, córka).
  • La neutru substantivele se termină în -o (de ex. kino, auto, nazwisko) sau -e (mieszkanie, spotkanie).

Unele substantive au terminații atipice la nominativ singular:

  • terminația -a ​​apare și la substantive masculine (ten kolega, mężczyzna, dentysta),
  • terminația –ę ​​apare și la substantive non-masculine (to imię, kurczę),
  • și substantivele feminine se pot termina cu o consoană (ta krew, kość).
Plural

Mianownik rzeczowników niemęskoosobowych przybiera najczęściej końcówkę –y (dziuradziury, kremkremy).

Rzeczowniki, których temat jest zakończony w mianowniku liczby pojedynczej na –k, -g, przybierają końcówkę –i (żarówkażarówki, kosmetykkosmetyki).

Rzeczowniki, których temat jest zakończony w mianowniku liczby pojedynczej na –ń, -sz, -cz, -rz, -ż, -l, -j, -c, -dz, -ś, -ć, -ź, przybierają końcówkę –e (groszgrosze, pokójpokoje, pieniądzpieniądze, kłótniakłótnie).

Rzeczowniki, które są w liczbie pojedynczej rodzaju nijakiego, przybierają w liczbie mnogiej końcówkę –a (ubranieubrania, narzędzienarzędzia).

„E” mobil

Unele substantive se schimbă la declinare în rădăcină (de exemplu, młotekmłotki)

Mianownik rzeczowników męskoosobowych przybiera końcówkę –owie (panpanowie). Do tej grupy należą np. nazwy pokrewieństwa (teśćteściowie, synsynowie, ojciecojcowie).

Rzeczowniki męskoosobowe zakończone w liczbie pojedynczej na –k, -g(a), -r, -ec przybierają końcówkę –y (PolakPolacy, kolegakoledzy, doktordoktorzy, chłopiecchłopcy).

Rzeczowniki męskoosobowe zakończone w liczbie pojedynczej na -d, -ch, -sta, –t(a) przybierają końcówkę –i (SzwedSzwedzi, WłochWłosi, artystaartyści, architektarchitekci).

Rzeczowniki męskoosobowe zakończone w liczbie pojedynczej na –c, –cz, -l, -rz, -sz, -ść przybierają końcówkę –e (rodzicrodzice, graczgracze, nauczycielnauczyciele, lekarzlekarze, listonoszlistonosze, gośćgośćie).

Niektóre rzeczowniki męskoosobowe posiadają w mianowniku liczby mnogiej nietypowe końcówki, np.: bratbracia, ksiądzksięża, RosjaninRosjanie, AmerykaninAmerykanie.

Cazul genitiv

Genitivul se folosește după următoarele prepoziții: obok, bez, od, do, z, naprzeciwko, dla. El răspunde la întrebarea: kogo? czego?

Unele verbe (de exemplu, bać się, życzyć, szukać, słuchać, uczyć się) cer genitivul: Uczyć się języka polskiego. Życzyć wszystkiego najlepszego..

Unele substantive masculine neînsuflețite au terminația la genitiv singular: -u. Adesea, acestea sunt cuvinte scurte (soksoku) sau împrumutate (barbaru), denumiri ale mijloacelor de transport (autobusautobusu), zile ale săptămânii la masculin (wtorekwtorku), nenumărate substantive (cukiercukru).

Plural

Rzeczowniki, które są w mianowniku (kto? co?) liczby pojedynczej zakończone na spółgłoskę, przybierają w dopełniaczu liczby mnogiej końcówkę ów (sąsiadsąsiadów, studentstudentów) lub y/i (kluczkluczy, myszmyszy).

Rzeczowniki, które są w mianowniku liczby pojedynczej zakończone na samogłoskę, mają w dopełniaczu liczby mnogiej tzw. końcówkę zero (bramabram, mieszkaniemieszkań).

„E” mobil

Unele substantive se schimbă la declinare în rădăcină (de exemplu, wtorekdo wtorku)

Substantivele feminine și neutre prezintă/au o așa-numită terminație/desinență zero la plural. Dacă cuvântul se termină cu două consoane, vocala e este introdusă între ele (de ex. sukienkasukienek, jajkojajek).

Dativ

Prepozițiile cu care apare dativul sunt: ​​ku, dzięki, przeciw. El răspunde la întrebarea: komu? czemu?

Unele verbe indică dativul, de ex. dać, dziękować, obiecać, pomagać, powiedzieć.

În polonă, substantivele au terminația la dativ -owi ​​(de ex. mężowi, nauczycielowi și -u (de ex. bratu, psu) La feminin substantivele acceptă/au terminațiile –i/-y (de ex. babci, ulicy) și –e/-ie (koleżance, dziewczynie ).

Atenție! Alternanță de vocale/fonetică:

  • ch + e = sze (muchamusze)
  • d + e = dzie (wodawodzie)
  • g + e = dze (kolegakoledze)
  • k + e = ce (matkamatce)
  • r + e = rze (siostrasiostrze)
  • zd + e = ździe (gwiazdagwieździe)
  • dz → g (koledzykolegom)
  • ć → t (klienciklientom)

Acuzativ

Acuzativul se folosește după următoarele prepoziții: na, pod, przez, nad, w. E l răspunde la următoarele întrebări: kogo? co?

Acuzativul se folosește după verbe precum: mieć, lubić, jeść, kupować, czytać, znać, oglądać, prosić. Cu toate acestea, dacă aceste verbe apar după negații, substantivul stă/se află în genitiv (kogo? czego?)

Unele substantive se schimbă la declinare în rădăcină (de ex.. piesmam psa).

Plural

Biernik rzeczowników niemęskoosobowych równa się mianownikowi. De ex.

To (kto?, co?) kremy. X Mam (kogo?, co?) kremy.

To (kto?, co?) studentki. X Widzę (kogo?, co?) studentki.

Biernik rzeczowników męskoosobowych równa się dopełniaczowi. De ex.

Szukam (kogo? czego?) studentów. X Znam (kogo? co?) studentów.

Nie widzę (kogo? czego?) twoich rodziców. X Widzę (kogo? co?) twoich rodziców.

Instrumental

Instrumentalul se utilizează după următoarele prepoziții: nad, pod, przed, za, między. Instrumentalul răspunde la întrebările: (z) kim? (z) czym?

Locativ

Locativul apare după următoarele prepoziții: na, po, o, przy, w(e). El răspunde la întrebările (o) kim, (o) czym?

Substantivele cu baza cuvântului dură se termină la locativ în -e (de ex.oknona oknie, sklepw sklepie).

Substantive la neutru și la masculin cu teme/baze sau teme/baze moi care se termină în k, g, ch, au terminația la locativ în –u (de ex. mieszkaniew mieszkaniu, rokw roku).

Unele substantive feminine au terminația –i/-y (de ex. kuchniaw kuchni, pracaw pracy).

Atenție! Alternanță vocalică/fonetică:

  • ch + e = sze (muchao musze)
  • d + e = dzie (wodaw wodzie)
  • g + e = dze (nogao nodze)
  • k + e = ce (matkao matce)
  • ł + e = le (stółna stole)
  • r + e = rze (rowerna rowerze)
  • sł + e = śle (krzesłona krześle)
  • st + e = ście (miastow mieście)
  • t + e = cie (uniwersytetna uniwersytecie)
  • zd + e = ździe (gwiazdao gwieździe)
Plural

Miejscownik liczby mnogiej przybiera końcówkę –ach (góragórach, domdomach, BieszczadyBieszczadach).

Vocativ

Vocativul se folosește la adresarea directă.

W mowie potocznej wołacz często zastępowany jest mianownikiem, np. Cześć, Marcin!

Jednak w sytuacjach oficjalnych, zwracając się do kogoś, używamy wołacza, np. Cześć, Marcinie!

Rzeczowniki rodzaju męskiego twardotematowe przybierają końcówkę –ie (MarcinMarcinie, FilipFilipie).

Rzeczowniki rodzaju męskiego miękkotematowe, rzeczowniki zakończone na -k, -g, -ch i zdrobniałeimiona żeńskie przybierają końcówkę -u (TomaszTomaszu, MarekMareku, BasiaBasiu).

Rzeczowniki rodzaju żeńskiego przybierają końcówkę -o (BeataBeato, mamamamo).

Substantive verbale

Când substantivele descriu o activitate sau o stare, se numesc substantivele verbale. Ele pot fi formate din majoritatea verbelor, îndepărtând/înlăturând terminația flexiunii și înlocuind-o cu sufixul -anie, -enie, -cie, de ex.:

  • budowaćbudowanie
  • biegaćbieganie
  • projektowaćprojektowanie
  • chodzićchodzenie
  • robićrobienie
  • mówićmówienie
  • byćbycie
  • pićpicie
  • myćmycie

Formarea formelor feminine

Formele feminine ale majorității substantivelor, la masculin pot fi formate folosind sufixul -ka, de ex.:

MasculinFeminin
dyrektordyrektorka
lekarzlekarka
bibliotekarzbibliotekarka
programistaprogramistka

Formele feminine nu se formează de la/din unele substantive masculine. Acest lucru privește titlurile academice, unele denumiri de profesii și poziții. În aceste cazuri, denumirile/specificațiile masculine sunt prefixate cu substantivul pani. De ex .:

MasculinFeminin
prezydentpani prezydent
ministerpani minister
profesorpani profesor
dyrektorpani dyrektor

În anunțuri/reclame și în alte situații și contexte de comunicare, denumirile postului, de la/din care nu pot fi găsite corespondențe feminine, privesc ambele genuri, de ex. dyrektor, kierownik, bibliotekarz, nauczyciel.

Tworzenie nazw wykonawców czynności

Rzeczowniki, które oznaczają wykonawców czynności, tworzymy za pomocą formantów słowotwórczych, np. -arz, -ec, -ik.

  • -arz (piłkarz, bramkarz, dziennikarz, pisarz, siatkarz)
  • -ec (strzelec)
  • -ik (przewodnik, napastnik, zawodnik, przeciwnik)
Sus