Местоимения
Местоимението е изменяема част на речта, която замества друга част на речта (напр. съществително име, прилагателно име, наречие, числително име), без глагола. Изпълнява тяхната функция в изречението. Местоименията се скланят по падеж, число и граматичен под. Склонението на местоименията зависи от това каква част на речта заместват.
Лични местоимения
Личните местоимения заместват съществителни имена и се скланят. Кратките форми на личните местоимения
Склонение на личните местоимения
Единствено число
Именителен падеж = звателен падеж | |||||
---|---|---|---|---|---|
Родителен падеж | |||||
Дателен падеж | |||||
Винителен падеж | |||||
Творителен падеж | |||||
Местен падеж |
Множествено число
Именителен падеж = звателен падеж | ||||
---|---|---|---|---|
Родителен падеж | ||||
Дателен падеж | ||||
Винителен падеж | ||||
Творителен падеж | ||||
Местен падеж |
Въпросителни местоимения
Въпросителните местоимения се отнасят за подлога или неговите свойства/качества, за които питаме, например:
Склонение на местоимението kto
Именителен падеж = звателен падеж | |
---|---|
Родителен падеж | |
Дателен падеж | |
Винителен падеж | |
Творителен падеж | |
Местен падеж |
Склонение на местоимението co
Именителен падеж = звателен падеж | |
---|---|
Родителен падеж | |
Дателен падеж | |
Винителен падеж | |
Творителен падеж | |
Местен падеж |
Склонение на местоимението jaki
Единствено число
Падеж | мъжки род | женски род | среден род |
---|---|---|---|
Именителен падеж = звателен падеж | |||
Родителен падеж | |||
Дателен падеж | |||
Винителен падеж | |||
Творителен падеж | |||
Местен падеж |
Множествено число
Падеж | мъжки род (одушевен) | мъжки род (неодушевен) |
---|---|---|
Именителен падеж = звателен падеж | ||
Родителен падеж | ||
Дателен падеж | ||
Винителен падеж | ||
Творителен падеж | ||
Местен падеж |
Склонение на местоимението ktory
Единствено число
Падеж | мъжки род | женски род | среден род |
---|---|---|---|
Именителен падеж = звателен падеж | |||
Родителен падеж | |||
Дателен падеж | |||
Винителен падеж | |||
Творителен падеж | |||
Местен падеж |
Множествено число
Падеж | мъжки род (одушевен) | мъжки род (неодушевен) |
---|---|---|
Именителен падеж = звателен падеж | ||
Родителен падеж | ||
Дателен падеж | ||
Винителен падеж | ||
Творителен падеж | ||
Местен падеж |
Неопределителни местоимения
Неопределителните местоимения често завършват на
Повечето са производни на въпросителните местоимения:
Употребата на неопределително местоимение не означава само безразличие спрямо точността на мястото, лицето, времето, качеството, а също така подчертава, че може да е което и да е място, лице и т.н.
Отрицателни местоимения
Отрицателните местоимения се използват за образуването на отрицателни изречения. В полския се прилага двойното отрицание. Например:
Повечето отрицателни местоимения са производни на въпросителните местоимения:
Притежателни местоимения
Притежателните местоимения заместват дума, която определя лице, притежаващо предмет или имащо отношение спрямо друго лице. Скланят се като прилагателни имена, т.е. местоимението се променя съгласно граматичния род на съществителното, което стои след него.
Склонение на местоименията mój, twój
Кратките форми (напр.
Единствено число
Падеж | мъжки род | женски род | среден род |
---|---|---|---|
Именителен падеж = звателен падеж | |||
Родителен падеж | |||
Дателен падеж | |||
Винителен падеж | |||
Творителен падеж | |||
Местен падеж |
Множествено число
Падеж | мъжки род (одушевен) | мъжки род (неодушевен) |
---|---|---|
Именителен падеж = звателен падеж | ||
Родителен падеж | ||
Дателен падеж | ||
Винителен падеж | ||
Творителен падеж | ||
Местен падеж |
Склонение на местоименията nasz, wasz
Единствено число
Падеж | мъжки род | женски род | среден род |
---|---|---|---|
Именителен падеж = звателен падеж | |||
Родителен падеж | |||
Дателен падеж | |||
Винителен падеж | |||
Творителен падеж | |||
Местен падеж |
Множествено число
Падеж | мъжки род (одушевен) | мъжки род (неодушевен) |
---|---|---|
Именителен падеж = звателен падеж | ||
Родителен падеж | ||
Дателен падеж | ||
Винителен падеж | ||
Творителен падеж | ||
Местен падеж |
Склонение на местоименията jego, jej, ich
Тези местоимения не се скланят – имат една и съща форма за всички родове и падежи.
Единствено число
мъжки род | женски род | среден род |
---|---|---|
Множествено число (всички родове)
Показателни местоимения
Показателните местоимения се отнасят до понятията или техните качества, за които вече знаем от контекста. Например местоименията
Склонение на местоименията ten, ta, to
Единствено число
Падеж | мъжки род | женски род | среден род |
---|---|---|---|
Именителен падеж = звателен падеж | |||
Родителен падеж | |||
Дателен падеж | |||
Винителен падеж | |||
Творителен падеж | |||
Местен падеж |
Множествено число
Падеж | мъжки род (одушевен) | мъжки род (неодушевен) |
---|---|---|
Именителен падеж = звателен падеж | ||
Родителен падеж | ||
Дателен падеж | ||
Винителен падеж | ||
Творителен падеж | ||
Местен падеж |
Възвратното местоимение się (siebie )
Възвратното местоимение се свързва с глаголите. Използва се, когато подлогът е извършил някакво действие към себе си, т.е. ако подлогът и предметът са едни и същи. Местоимението
Склонение на местоимението się (siebie )
Именителен падеж = звателен падеж | - |
---|---|
Родителен падеж | |
Дателен падеж | |
Винителен падеж | |
Творителен падеж | |
Местен падеж |
Обръщане към някого на pan/pani/państwo
В полския език към (познати и непознати) лица в официални (формални) ситуации се обръщаме на
pan (мъжки род, единствено число)
- Czy pan jest Polakiem? Czy pan mówi po polsku? Czy pan mieszka w Krakowie?
pani (женски род, единствено число)
- Czy pani jest Polką? Czy pani mówi po polsku? Czy pani mieszka w Krakowie?
państwo (мъжки и женски род, множествено число)
- Czy państwo pracują tutaj? Czy państwo są Polakami? Czy państwo mówią po polsku?
Със съществителните имена
Със съществителното име państwo глаголът се свързва в трето лице на множествено число, напр.:
Формите
Обръщенията
- Dzień dobry. – Dzień dobry panu/pani/państwu.
- Jak się pan/pani ma?
- To jest pan Jan Kowalski. – Miło mi pana poznać.
- To jest pani Beata Kowalska. – Miło mi panią poznać.
- To jest pan Jan, pan Tomasz i pani Dorota. – Miło mi państwa poznać.
- Miło mi pana poznać, panie Marku.
- Pani Krystyno, czy może mi pani pomóc?